Sam fakt jednak wywoływania tego rodzaju impulsów wskazuje już na niebezpieczeństwo potencjalnego narastania w społeczeństwie nastrojów agresywnych, które mogą się ujawnić dopiero wówczas, gdy powstanie po temu okazja. W pewnych wypadkach bowiem, do czego jeszcze powrócimy, możemy mieć do czynienia z okolicznościami, w których agre- ‚ sywne działanie będzie w subiektywnym rozumieniu ludzi usprawiedliwione i usankcjonowane. Jakie okoliczności mają wpływ na zwiększenie lub zmniejszenie prawdopodobieństwa rozbudzenia emocjonalnej agresji i przeniesienia jej ze sfery fikcji do rzeczywistości? Zwiększenie następuje łatwiej wówczas, gdy określona sytuacja życiowa pozwala jednostce identyfikować się z sytuacją, wydarzeniem lub osobą zapamiętaną z życia lub ekranu.
Archive for the Anatomia telewizji w USA Category
POWSTANIE SKOJARZEŃ
Skojrzenie takie jest w stanie uruchomić, agresywne działania nawet u osób, które bezpośrednio po obejrzeniu agresywnej sceny nie wykazywały agresywnych emocji. Oto na przykład podstawiony osobnik znieważał dwie grupy studentów. Jedna z tych grup widziała w nim zwykłego współtowarzysza studiów, druga zaś członka bokserskiej reprezentacji uniwersytetu. Połowa członków każdej grupy obejrzała później krótki film pokazujący brutalny mecz bokserski, a druga połowa — film o treści neutralnej. Kiedy później uczestnicy eksperymentu, owe elektrowstrząsy,o których była wyżej mowa, mogli wobec tego osobnika zastosować, najwięcej najboleśniejszych wstrząsów zadawali mu ci, którzy – oglądali scenę meczu, a przede wszystkim ci, którzy poza-tym podstawionego osobnika brali za boksera. Skojarzenie osoby uczestniczącej w agresywnym widowisku z obiektem własnej agresji rozpala agresywne uczucia.
DALSZE EKSPERYMENTY
Dalsze eksperymenty, polegające na kojarzeniu sytuacji, nazwisk, podobieństwa fizycznego itp., potwierdziły dotychczasowe wyniki badań. Na ich podstawie można uznać za prawdopodobne, że grupy rasowe, etniczne czy polityczne, na przykład Murzyni, Włosi lub komuniści i osoby należące do tych grup, będące w widowiskach telewizyjnych celem i obiektem agresji, mogą na zasadzie skojarzeń wzbudzać agresywne reakcje tylko z racji swojej przynależności grupowej. Oczywiście stany agresywne wywołać może wiele innych czynników występujących w programach telewizyjnych, które identyfikowane są przez telewidzów z rzeczywistymi sytuacjami. Im bardziej realistyczna sytuacja, tym większe prawdopodobieństwo uruchomienia skojarzeń.
KOLEJNA OKOLICZNOŚĆ POBUDZAJĄCA
Niewątpliwie obraz przeszywania strzałą z łuku w starożytnym Egipcie stwarza w tym względzie mniejsze możliwości niż strzał z pistoletu, ale tylko w kraju takim jak Stany Zjednoczone, gdzie broń palna jest zakorzeniona w kulturze, powszechna w użyciu i łatwo dostępna. W Polsce z kolei strzał z pistoletu może mieć wpływ minimalny, znacznie mniejszy niż scena przebijania nożem lub ogłuszania drągiem. Kolejną okolicznością pobudzającą agresywne reakcje jest stan emocjonalny jednostki oglądającej widowisko. We wszystkich niemal badaniach osoby będące uprzednio obiektem ataków, zwłaszcza niesprawiedliwych, a więc znajdujące się w stanie frustracji, znacznie częściej i w większym stopniu reagowały agresywnie po obejrzeniu agresywnego spektaklu.
RODZAJ REAKCJI
Reakcja taka nie ogranicza się jednak do osób, które doznały krzywdy. W równym stopniu wyzwalały agresywność także inne postacie stresu, jak głośny i nieustający hałas, przebywanie w zatłoczonym i ciasnym pomieszczeniu itp. Można więc z dużym prawdopodobieństwem założyć, że stresotwórcze warunki współczesnego życia w wielkich aglomeracjach miejskich wpływać mogą na aktywizowanie i potęgowanie skłonności do agresji, wywoływanych przez agresywne widowiska. Podobny wpływ mogą mieć zjawiska atmosferyczne: męczące upały lub wichury, dalej — narkotyki, przeżywane przez ludzi problemy osobiste i wszelkiego rodzaju lęki, a wreszcie kryzysy i napięcia polityczne, po-‚ czucie stałego zagrożenia wojną atomową czy niebezpieczeństwem „agresji komunistycznej”. W warunkach stresu agresja zaobserwowana w środkach przekazu może wywołać stany agresywnej pobudliwości, które w innym wypadku nie ujawniłyby się lub nie zrodziły w ogóle.
STAN FRUSTRACJI
Stan frustracji — wywoływany podczas ekspe¬rymentu przez stawianie badanym osobnikom za¬dań ** przerastających ich siły, na przykład zbyt trudnego dyktanda, osłabia zdolność zapamięty¬wania tego, co prezentowano na ekranie, z jed¬nym wszakże wyjątkiem: treści agresywne zapa¬miętywane są w takich przypadkach o wiele sku¬teczniej. Dzieci zapamiętują zresztą o wiele więcej agresywnych treści, niż można by sądzić obser¬wując je podczas eksperymentu. Dzieci, które otrzymywały w nagrodę słodycze, potrafiły wy¬mienić i zademonstrować o wiele więcej widzia-: nych uprzednio czynów agresywnych, niż to de¬monstrowały w czasie samorzutnej zabawy, nieza¬leżnie od tego, czy pokazywano im je w wersji,, w której agresja została ukarana, nagrodzona lub pozostała bez konsekwencji.